Straffen voor seksueel misbruik minderjarigen vaak lager dan richtlijnen

Het OM eist voor seksueel misbruik van minderjarigen vaak lagere straffen dan verwacht kan worden volgens de strafvorderingsrichtlijnen. De straf die de rechter vervolgens oplegt komt in de meeste zaken overeen met die eis. Ook in zaken van betaalde seks met minderjarigen is de strafeis vaak lager dan in de richtlijnen staat. Opvallend is dat de rechter in die zaken meestal een veel mildere straf oplegt dan is geëist.

Dat blijkt uit onderzoek dat de VU Amsterdam in opdracht van het WODC heeft uitgevoerd. Twee Kamermoties uit 2019 vormden de aanleiding voor het onderzoek.

Bijna in helft van zaken lagere strafeis

Het Openbaar Ministerie kent strafvorderingsrichtlijnen die per type ontucht een strafbandbreedte aangeven. In het onderzoek is voor een steekproef aan zaken nagegaan in hoeverre de strafeis afwijkt van deze richtlijnen. Daaruit blijkt dat het OM in 49 procent van de zaken een straf eist die lager is dan de bandbreedte. Het is voor de onderzoekers lastig te verklaren waarom vaak wordt afgeweken van de richtlijnen. De motivering van het OM voor de strafeis is namelijk niet terug te vinden in de uitspraak van de rechtbank. In het grootste deel van de zaken (76 procent) komt de soort straf die de rechter oplegt overeen met de eis.

Groot verschil tussen eis en straf bij betaalde seks minderjarigen

Voor de zaken van betaald seksueel misbruik met een minderjarige is er verschil tussen de geëiste en opgelegde straffen. In de meeste zaken eist de officier van justitie een onvoorwaardelijk deel van de gevangenisstraf van tussen de 3 en 6 maanden. De rechter legt in driekwart van die zaken slechts 1 dag onvoorwaardelijke gevangenisstraf op, al dan niet gecombineerd met een voorwaardelijk deel en een taakstraf. De vermoedelijke reden voor het opleggen van één dag onvoorwaardelijke gevangenisstraf is dat de rechter bij dit delict alleen een taakstraf mag opleggen wanneer daarnaast een onvoorwaardelijke gevangenisstraf wordt opgelegd.

Andere landen lijken in verhouding niet strenger te straffen

Verder is onderzocht hoe Zwitserland, Duitsland, Ierland en Schotland omgaan met straffen voor seksueel misbruik van minderjarigen. Daaruit blijkt dat sommige landen hogere gevangenisstraffen eisen en opleggen. Een belangrijke kanttekening bij deze rechtsvergelijking is dat in de onderzochte landen het algemene strafklimaat soms ook strenger is. Het lijkt dus niet zo te zijn dat zij in verhouding hogere straffen opleggen in zedenzaken met minderjarige slachtoffers.

Tot slot benadrukken de onderzoekers dat in het onderzoek alleen is gekeken naar het strafdoel van vergelding. De effectiviteit van de straffen is niet onderzocht. Er kan dus niets worden gezegd over wat een passende straf of interventie is voor dergelijke delicten, bijvoorbeeld als het gaat om te voorkomen dat daders opnieuw de fout ingaan.