De politie wil online gegevens kunnen verzamelen voor haar openbare orde taak, want verstoringen van de openbare orde vinden steeds vaker hun oorsprong online. In Nederland zijn de wettelijke mogelijkheden voor het inzetten van online middelen nu nog beperkt. Een nieuw wetsvoorstel moet hierin voorzien. Daarom is onderzocht hoe de situatie is in een aantal andere Europese landen. Daaruit blijkt dat momenteel ook daar geen specifieke wettelijke grondslag bestaat die expliciet voorziet in online gegevensverzameling voor handhaving van de openbare orde. Er speelt dezelfde discussie als in Nederland over het belang van onder meer het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer tegenover de maatschappelijke plicht van de overheid om ordehandhaving effectief uit te voeren. Het onderzoek biedt daarmee beperkte inzichten voor het nieuwe wetvoorstel.
Beeld: © Pixabay
In opdracht van het WODC deed onderzoeksbureau Pro Facto een internationale verkenning naar bevoegdheden voor online gegevensvergaring van de politie bij (dreigende) openbare ordeverstoringen. Er is vooral gekeken naar de situatie in Duitsland, België, Frankrijk en Engeland.
Het doel van dit onderzoek was het verschaffen van kennis, inzichten en inspiratie ter voorbereiding van een wetsvoorstel dat de politie eigenstandige bevoegdheden geeft, werkend binnen een passend stelsel van gezag en toezicht. Dat is slechts deels gelukt.
Er is inzicht gekregen in de stelsels in deze landen, maar het is niet duidelijk hoe zij uitpakken in de praktijk en welke elementen eventueel bruikbaar zijn voor de Nederlandse situatie. Politiediensten en andere overheidsorganisaties in de bovengenoemde landen waren niet bereid om informatie over de praktijk van online gegevensvergaring te delen met de onderzoekers.
Bij dit rapport schreef het WODC deze aanbiednota.