Kleine kans op asiel verklaart deels waarom bepaalde nationaliteiten vaker betrokken zijn bij overlastgevend gedrag
Welke kenmerken heeft de kleine groep COA-bewoners die betrokken zijn bij incidenten of verdacht worden van een misdrijf? Hoe oud zijn ze, waar komen ze vandaan, hoe lang zijn ze hier al en hoe groot is hun kans om te mogen blijven? En is nationaliteit echt een bepalende factor voor overlastgevend gedrag? Dit onderzoek toetst een aantal veelgehoorde aannames over welke COA-bewoners betrokken raken bij incidenten en misdrijven. Het lijkt erop dat de kans op een asielvergunning een belangrijke verklaring biedt voor het hogere risico op betrokkenheid bij incidenten en verdachtenregistraties onder bepaalde nationaliteiten. Dat blijkt uit onderzoek van het WODC.
Dit onderzoek toont aan dat een asielzoeker met een kleine kans op asiel (laag inwilligingspercentage) een groter risico heeft om betrokken te raken bij een incident of misdrijf. Het effect van het inwilligingspercentage is groot, maar biedt geen volledige verklaring voor de vraag waarom bepaalde nationaliteiten vaak voorkomen als het gaat om overlastgevend gedrag. Ook andere kenmerken van de betrokkenen spelen een rol. Mogelijk relevante kenmerken zijn het hebben van schulden, verslavingsproblematiek, psychische problemen, en betrokkenheid bij criminele netwerken, of een combinatie hiervan. Dit soort multiproblematiek kan verder onderzocht worden met behulp van kwalitatief onderzoek.
Demografische kenmerken hebben invloed
Op basis van eerder onderzoek was ook de verwachting dat mannen, jongvolwassenen en alleenreizenden vaker betrokken zouden zijn bij incidenten of misdrijven. Dit onderzoek bevestigt dat. Bij mannen is een groter risico op betrokkenheid dan bij vrouwen en dit verschil is kleiner naarmate de groepen ouder zijn. Wat opviel was dat het risico op betrokkenheid bij incidenten bij minderjarigen groter is dan bij jongvolwassenen. Het risico op een verdachtenregistratie is gelijk voor minderjarigen en jongvolwassenen. Uiteindelijk is de grote meerderheid van alle mannen, minderjarigen, jongvolwassen en alleenreizenden niet betrokken bij incidenten of geregistreerd als verdachte van een misdrijf.
Langere verblijfsduur leidt niet tot meer overlastgevend gedrag
Op basis van de literatuur over verblijf in de asielopvang verwachtten de onderzoekers dat een langere verblijfsduur in de COA-locatie ook leidt tot een hoger risico op betrokkenheid bij incidenten en verdachtenregistraties. Met name vanwege de langdurige blootstelling aan sobere omstandigheden en de gelegenheidsstructuur voor criminaliteit die een opvanglocatie kan bieden. De resultaten laten echter geen duidelijk verband zien. In de eerste tien maanden van het verblijf blijkt zelfs een lichte afname van het risico op betrokkenheid bij incidenten en verdachtenregistraties. Nader onderzoek is nodig om deze uitkomsten te kunnen verklaren.
Over het onderzoek
Een klein deel van de COA-bewoners raakt betrokken bij incidenten of misdrijven. Verschillende eerdere onderzoeken lieten al zien dat deze bewoners vaak uit bepaalde landen komen. De onderzoekers vermoedden echter dat niet nationaliteit een bepalende factor is. Maar dat er eerder een verband bestaat tussen de kans op het verkrijgen van asiel en de betrokkenheid bij incidenten en/of misdrijven. Die kans op asiel gaat gepaard met de nationaliteit. In dit onderzoek wilden zij daarom meer inzicht bieden in de achtergrondkenmerken van COA-bewoners die betrokken zijn bij incidenten of verdacht worden van een misdrijf. Het gaat hierbij om zowel demografische kenmerken (leeftijd, geslacht, gezinssituatie en nationaliteit) als externe factoren (verblijfsduur en inwilligingspercentage per nationaliteit). De onderzoekers hopen ook dat meer inzicht in veelvoorkomende achtergrondkenmerken kan bijdragen aan het vormgeven van beleid dat overlastgevend gedrag kan verminderen.