De Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (Wamca) is in 2020 in werking getreden en onderdeel van de wet is een verplichte evaluatie na vijf jaar. Uit deze wetsevaluatie is gebleken dat het bestaan van de collectieve (schadevergoedings)actie als positief wordt ervaren door betrokken professionals. Wel zijn in de verplichte voorgeschreven fasering, verbeteringen mogelijk in de voorfase of ontvankelijkheidsfase, die het proces effectiever en efficiënter zouden kunnen maken. Die fase duurt dusdanig veel tijd dat er tijdens de evaluatieperiode nog geen daadwerkelijke collectieve schadeafwikkeling door de rechter op basis van de Wamca blijkt te hebben plaatsgevonden. De onderzoekers doen een aantal aanbevelingen om de voortgang te bevorderen.
De evaluatie is uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit Utrecht, de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Radboud Universiteit, in opdracht van het WODC. Zij onderzochten hoe de collectieve schadevergoedingsactie in de rechtspraktijk werkt en bijdraagt aan de doelstellingen van de Wamca. De wetsevaluatie is onderdeel van een breder onderzoek naar collectieve actie. Eerder dit jaar verscheen al een rechtsvergelijkend onderzoek naar de (representativiteits)eisen gesteld aan belangenorganisaties in algemeenbelangacties.
Beeld: © WODC / Fotograaf: Vincent van den Hoogen
Aanbevelingen
De bevindingen geven aanleiding voor juridisch-technische aanbevelingen van de onderzoekers met name ten aanzien van het bevorderen van de voortgang van de voorfase of ontvankelijkheidsfase van de 305a-actie. Het betreft de voorbereidende fase, de beoordeling van de ontvankelijkheid van de collectieve rechtsvordering en de belangenorganisatie(s), de aanwijzing van een Exclusieve Belangenbehartiger (EB) als vertegenwoordiger van de ontvankelijk verklaarde belangenorganisaties, de vaststelling van de nauw omschreven groep waarop de vordering ziet en het bieden van een opt-out-mogelijkheid aan groepsleden evenals de verplichte schikkingsfase voorafgaand aan de inhoudelijke behandeling van de zaak door de rechter. Ten behoeve van de efficiëntie en effectiviteit van de 305a-actie zouden sommige verplichte onderdelen, kunnen worden losgelaten of aangepast. Dat vraagt op bepaalde punten om wetswijzigingen.
De onderzoekers hebben 4 typen aanbevelingen gedaan:
- Aanbevelingen over concrete suggesties voor wetswijzigingen, waarmee de onderzoekers zich richten tot de wetgever.
- Aanbevelingen over verduidelijking van begrippen of onderdelen van de procedure, gericht aan wetgever of rechter.
- Wet-systematische keuzes die aan de wetgever zijn om te maken.
- Suggesties voor de monitoring van de werking van de procedure voor de collectieve schadevergoedingsactie.
Bij dit rapport schreef het WODC deze aanbiednota.