Nut en noodzaak van faillissementen van natuurlijke personen

Samenvatting

Ongeveer 8,8% van de huishoudens heeft te maken met problematische schulden, dat zijn 726.000 gezinnen. Er is dan ook veel maatschappelijke en politieke aandacht voor bestaanszekerheid en voor mensen met problematische schulden in het bijzonder. Hoewel er verschillende trajecten lopen om personen met problematische schulden te helpen, is één aspect tot nu toe wat onderbelicht gebleven: natuurlijke personen met problematische schulden die failliet gaan.
Nederland kent de wettelijke schuldsaneringsregeling voor natuurlijke personen (de Wsnp). De Wsnp zorgt ervoor dat iemand na een faillissement door kan met een schone lei. Dat wil zeggen dat de resterende schulden niet langer op de schuldenaar verhaald kunnen worden. Hoewel een faillissement omgezet kan worden naar een Wsnp-traject, gebeurt dat niet altijd. Gevolg is dat deze natuurlijke persoon na het faillissement toch met schulden blijft zitten. Ook kan het zo zijn dat iemand die in een Wsnp-traject zit zich niet aan de Wsnp-verplichtingen houdt. De rechter zal dan het traject tussentijds beëindigen waarna de schulden herleven. In beide gevallen krijgt deze persoon geen schone lei en kan deze (alsnog) failliet worden verklaard. 
Op 24 januari 2023 nam de Tweede Kamer een motie van voormalig Kamerlid Kat aan (D66), die verzoekt om een voorstel uit te werken waarbij faillissement van natuurlijke personen eindigt met een schone lei, als een vervolg in de Wsnp niet billijk is (Tweede Kamerstukken, Vergaderjaar 2022-2023, 35915, nr. 25). Naar aanleiding daarvan is dit onderzoek opgestart. Daarin wordt bekeken of een faillissement voor natuurlijke personen in de praktijk nog functioneel is. Zo ja, voor welke gevallen. En zo nee, hoe het dan effectiever gemaakt zou kunnen worden door een nieuwe start te bieden.