Hoger tipgeld of beloning leidt niet tot meer tips
Er zijn veel redenen voor criminele en niet-criminele burgers om al dan niet te besluiten om informatie met de politie te delen. Het verhogen van de tipgelden leidt niet per definitie tot een hogere meldingsbereidheid of betere informatie. Dat blijkt uit onderzoek van de Open Universiteit in opdracht van het WODC.
Wanneer een burger (anoniem) informatie geeft over een strafbaar feit kan hij daarvoor tipgeld krijgen. Voorwaarde is wel dat de melder niet zelf betrokken was bij de strafbare feiten. De hoogte van tipgelden wordt niet vooraf vastgesteld of bekend gemaakt. Het bedrag is afhankelijk van de waarde van de verstrekte informatie, het soort delict, de omvang van de zaak die ermee kan worden opgelost, en de bijdrage aan de opsporing en vervolging van strafbare feiten. Naast tipgelden, kan er ook een beloning worden uitgeloofd voor de opheldering van zeer ernstige misdrijven of de opsporing van gevaarlijke voortvluchtige verdachten of veroordeelden. Anders dan bij tipgelden, wordt er bij beloningen wel vooraf een bedrag bekend gemaakt. De beloning komt beschikbaar wanneer op basis van de informatie het misdrijf daadwerkelijk is opgelost of de voortvluchtige is aangehouden.
Redenen om wel of niet te melden
In het onderzoek komen diverse motieven naar voren voor het tippen van de politie over een strafbaar feit. Voor zowel criminele als niet-criminele tipgevers kan een financiële beloning een motief zijn om informatie te verstrekken aan politie en het Openbaar Ministerie, maar het is zeker niet altijd doorslaggevend. Uit het onderzoek blijkt dat andere motieven dan de factor geld waarschijnlijk minstens even belangrijk zijn voor het delen van informatie met de politie, vaak een combinatie van geboden bescherming, uit de weg ruimen van een concurrent, wraak of vergelding, of een behoefte aan aandacht. Persoonlijke bescherming is voor beide soorten tipgevers van belang, maar criminele tipgevers zullen naar verwachting meer eisen stellen op het gebied van afscherming.
Uitgeloofde beloningen
Van 2014 tot en met 2021 varieerden de beloningen tussen de € 3.000 en € 30.000 gemiddeld per jaar. In 2014 en 2015 werd ongeveer 30 keer per jaar een beloning uitgeloofd, terwijl in de jaren erna dit opliep naar ruim 70 keer. In 2020 daalde dit aantal weer naar 24 keer. De beloningen werden uitgeloofd voor zaken waarin levensdelicten (veelal cold cases) centraal staan, maar ook voor strafzaken die zien op gewelddadige woningovervallen, straatroof en brandstichting. De onderzoekers stellen dat het uitloven van een beloning in het verleden vaker als laatste middel werd ingezet, terwijl het nu steeds vaker in een vroege fase van een strafrechtelijk onderzoek wordt ingezet. Hoewel beloningsgeld niet vaak wordt uitbetaald, wordt het toch als een nuttig middel gezien. Over de hoogte van tipgelden is geen informatie bekend.