Aanpassing in weging asielaanvraag van bekeerlingen en lhbti-immigranten onderzocht
Medewerkers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn door een gewijzigde werkinstructie beter in staat gesteld om te beslissen over asielaanvragen van mensen die bekeerd zijn of lhbti zijn. Hoewel zowel binnen als buiten de IND positief wordt gedacht over de wijziging, is niet altijd duidelijk of de gewijzigde instructie ook echt leidt tot meer rechtvaardige beslissingen in lijn met de gewijzigde werkinstructies. Dat blijkt uit vandaag verschenen onderzoek.
BBSO (Bureau Boekhoorn Sociaal-wetenschappelijk Onderzoek) en de Radboud Universiteit Nijmegen onderzochten in opdracht van het WODC hoe de aanpassingen van de werkinstructies voor hoor- en beslismedewerkers van de IND zijn verwoord, onderbouwd en uitgevoerd. De werkinstructie werd aangepast omdat de IND de kritiek kreeg dat bij asielbeslissingen te veel werd uitgaan van stereotype gedachten over het verloop van een bekering, dan wel de wijze waarop mensen zich bewust worden van hun seksuele gerichtheid.
De tekst van de werkinstructies geeft IND-medewerkers handvatten voor het vermijden van stereotypering. Ook sluit deze beter aan bij theoretische inzichten over bekeren en het bewust worden van de seksuele gerichtheid. De nadruk ligt op de open benadering en het stellen van open vragen tijdens het gehoor, waardoor er meer ruimte is om het ‘authentieke’ verhaal van de asielzoeker te toetsen. Ook geeft de werkinstructie meer duidelijkheid over de wijze waarop verklaringen van derden moeten worden beoordeeld.
Op papier worden de wijzigingen door actoren van zowel binnen als buiten de IND positief beoordeeld. In de praktijk komen stereotype overwegingen in de geloofwaardigheidsbeoordelingen echter nog steeds voor, concluderen de onderzoekers. Daarnaast is het voor actoren van buiten de IND nog steeds vaak onduidelijk of en zo ja hoe verklaringen van derden worden meegewogen.
In de werkinstructie is ook vastgelegd dat bekerings- en lhbti-coördinatoren moeten worden geraadpleegd. Dit levert volgens IND-medewerkers een positieve bijdrage aan de besluitvorming, aangezien het IND-medewerkers kan dwingen een open blik te hanteren. Hoe de raadpleging in de praktijk wordt ingevuld kan echter van medewerker tot medewerker verschillen. De workshops ter bevordering van de deskundigheid van hoor- en beslismedewerkers zijn door IND-medewerkers als positief ervaren. Zij zijn van mening dat deze bijdraagt aan hun kennis op het terrein van bekerings- en lhbti-aanvragen.