Deelsessies over thema’s van de huidige tijd
In deze ronde waren er sessies over strafmaat en strafdoelen in ernstige jeugd en adolescentenstrafzaken, de relatie tussen overheid en burger, neurotechnologie in de forensische praktijk en voorspellen met machine learning. Er was ook een Engelstalige sessie over sociale netwerkanalyse en georganiseerde criminaliteit. De paneldiscussie over asiel en migratie uit ronde 1 ging verder en er was ook een paneldiscussie over korte vrijheidsstraffen. Van één van de sessies staat hieronder een impressie.
Impressie deelsessie ‘Huidige onderzoeken over georganiseerde criminaliteit’
Op een vroege zaterdagochtend in mei klinken harde knallen in de haven, gevolgd door het gierende geluid van een auto die met hoge snelheid wegrijdt. De politie start een grootschalig opsporingsonderzoek en vermoedt al snel dat het hier om een afrekening in het criminele milieu gaat. De onderzoekers van de kennislijn georganiseerde criminaliteit en rechtshandhaving nemen ons mee in een fictieve casus die onderzoeken binnen deze kennislijn belicht. De casus loopt een heel proces van een liquidatie en het onderzoek van de politie door.
Hoe werkt een liquidatie?
In de casus wordt een moord gepleegd. Aan de hand van de Tweede verkennende studie Liquidaties leggen de onderzoekers uit hoe een liquidatie werkt en waarom mensen worden geliquideerd. Het begint bij een opdrachtverstrekking waarbij wordt gezocht naar een moordmakelaar, spotters en schutters. De uitvoering, vluchtfase en cooldownfase, waarin gezocht wordt naar ontspanning, volgen.
Uit het onderzoek blijkt dat conflicten binnen de georganiseerde drugshandel vaak de basis vormen van liquidaties. De oplossing van conflicten gaat vaak gepaard met wraak en intimidatie, waarbij liquidaties worden gebruikt als een vorm van straf en het versterken van macht.
ANPR-camera’s
De casus vervolgt, de moord is gepleegd en de daders vluchten in een auto waarbij het kenteken wordt geregistreerd. Een belangrijk hulpmiddel in het opsporingsonderzoek zijn de ANPR-camera’s (automatische nummerplaat herkenning). Het kenteken wordt geregistreerd en de politie probeert de dader te traceren. Er zijn in 2021 ongeveer 1000 van deze camera's in gebruik, voornamelijk in de Randstad. Ze herkennen kentekens van passerende voertuigen, wat van waarde kan zijn bij het identificeren van verdachten. Uit onderzoek naar de effectiviteit van de ANPR-wetgeving blijkt dat het combineren van deze bevoegdheid met andere bevoegdheden de politie sturingsinformatie geeft en in sommige gevallen doorslaggevend blijkt.
De uitvoering van de hackbevoegdheid
Het volgende aspect in de casus gaat over een verdachte die wordt geobserveerd en de telefoon wordt getapt. Hackbevoegdheid wordt ingezet om de telefoon te controleren. De hackbevoegdheid, een zware bevoegdheid bij zeer ernstige zaken, geeft de politie de mogelijkheid apparaten binnen te dringen door gebruik te maken van aanwezige kwetsbaarheden op het apparaat.
Het onderzoek naar deze bevoegdheid wijst op enkele uitdagingen, waaronder het gebruik van commerciële software en het melden van kwetsbaarheden bij door de politie ontwikkelde software.
Criminele geldstromen en ondergronds bankieren
In de casus komen criminele geldstromen, specifiek middels ondergronds bankieren, naar voren. Een fenomeen wat nog in de kinderschoenen staat als het gaat om actueel onderzoek. Hierbij gaat het om waardeoverdracht buiten het reguliere financiële stelsel, vaak via andere landen. Het WODC doet op dit moment onderzoek naar georganiseerde criminaliteit en ondergronds bankieren. Het onderzoek, gebaseerd op kwalitatieve interviews en dossieranalyse, geeft inzicht in deze onderbelichte vorm van criminaliteit.
In conclusie biedt het onderzoek naar georganiseerde criminaliteit en liquidaties een diepgaande blik op de complexiteit van criminele activiteiten. Vanuit het spoor van liquidaties tot het inzetten van geavanceerde opsporingsmiddelen, de onderzoekers werken om deze vormen van criminaliteit beter te begrijpen en te bestrijden.