Plenaire sessies en naamswijziging WODC

Kennis die gedeeld mag worden

“De kwaliteit van ons onderzoek is uitstekend en heeft grote relevantie voor beleidsmedewerkers en de samenleving als geheel,” begint Gerty Lensvelt-Mulders, de  directeur van het WODC. Ze werd als eerste het podium op geroepen en opende het jubileum met een optimistische toespraak. “Het WODC is al 50 jaar een schatkist vol kennis, een schat die voor iedereen toegankelijk zou moeten zijn.”

Lensvelt vergelijkt het jubileum dan ook met een ‘potluck’. Een feest waarbij iedereen iets meebrengt op de tafel. Zo krijg je een enorm buffet waarvan iedereen mag eten wat hij of zij wil. “We zijn onderdeel van het radarwerk, wetenschap en beleid en dat vergt samenwerking. Daarom zijn we hier bij elkaar om het jubileum te vieren. Het creëren van een overvloed aan kennis die gedeeld wordt met iedereen."

Wetenschappelijk Onderzoeks- en Datacentrum

Dick Schoof, Secretaris-Generaal van het ministerie van Justitie en Veiligheid, sloot aan en sprak met Lensvelt en Cornet over de veranderingen die het WODC heeft doorgemaakt sinds zijn eerste contact in 1996. Hij benadrukte de enorme groei in beschikbare data en de verschuiving naar een meer datagedreven aanpak.

Het was een mooi bruggetje naar de nieuwe naam van het WODC. Met een druk op de rode knop door Lensvelt en Schoof, verscheen "Wetenschappelijk Onderzoeks- en Datacentrum" met de ondertitel "Kennisinstituut voor de rechtsstaat" op het scherm. De naamsverandering reflecteert de evolutie van het WODC naar een meer datagedreven aanpak, benadrukken Lensvelt en Schoof.  En naar meer impact maken ten behoeve van de samenleving door nog explicieter bij te dragen aan behoud en verbetering van de rechtsstaat.

Nieuwe voorzitter Raad van Advies

In het volgende onderdeel stond de Raad van Advies (RvA) centraal. De RvA geeft advies over verschillende zaken, waaronder het jaarlijkse onderzoeksprogramma, het kwaliteitsbeleid van het instituut, en zorgt ervoor dat er regelmatig evaluaties plaatsvinden. 6 jaar geleden werd Mark Bovens voorzitter van de raad in een rumoerige periode. Bovens beschrijft zijn periode als voorzitter: ”Het was een unieke periode, waarbij het WODC betrokken was bij brisante politieke dossiers. Het WODC werd gezien als meer dan alleen een kennisinstituut, maar als een essentiële pijler van de rechtsstaat.” Met deze woorden droeg Bovens het stokje over aan Julia Mendlik die al een functie in de RvA vervulde.

Mendlik kijkt als nieuwe voorzitter, uit naar samenwerking met een mooie en diverse raad en het bespreken van de ontwikkelingen met de directie. Ze wil de sterke punten van het WODC benutten, zoals de focus op data en proactief kijken naar de rol van het WODC. De komende jaren zal de raad zich richten op onderwerpen zoals ondermijning, wijkrechtspraak in relatie tot ondermijning, migratie (met expertise binnen de raad), en het gebruik van beschikbare data voor maatschappelijke doeleinden.

Verleden, heden en de toekomst

In het laatste onderdeel van de plenaire sessie reflecteerde dagvoorzitter Liza Cornet samen met bijzondere gasten over het verleden, het heden en de toekomst aan de hand van drie gesprekken.

Katrien Bijleveld (VU/NSCR/WRR) en Michiel Scheltema (oud D66) bespraken in het eerste gesprek hun herinneringen aan het WODC uit het verleden. Scheltema benadrukte de bijzonderheid van het WODC als een instituut dat werd ingeschakeld bij beleidsvorming, vooral vanwege de nabijheid tot het beleid en interdisciplinaire aanpak. Hij pleit ervoor dat het WODC signalen oppikt over het functioneren van de rechtsstaat. Bijleveld herinnert zich een rijke omgeving waar veel kennis aanwezig was en suggereert meer samenwerking en uitwisseling van data.

Kees van den Bos (Hoogleraar UU) en Annemiek Nelis (Directeur IKS bij JenV) bespreken het heden. Nelis benadrukt de strategische samenwerking tussen JenV en het WODC, waarbij ze de uitdagingen van het benutten van wetenschappelijke kennis voor beleidsvorming bespreken. Van den Bos prijst het WODC als een fantastisch instituut van hoge kwaliteit en relevantie.

Bart Schermer (hoogleraar Leiden) en Monique Vogelzang (DG politie en veiligheid) kijken naar de toekomst van het WODC. Schermer benadrukt de impact van AI op de rechtstaat en adviseert het WODC om goed op te letten bij het gebruik van data. Vogelzang richt zich op de diversiteit en inclusie binnen organisaties, en benadrukt het belang van nieuwsgierigheid en openheid voor samenwerking.

Plenaire deel aan het eind

Aan het eind van de middag kwamen de aanwezigen weer samen in de plenaire zaal. Gerty Lensvelt en Dick Schoof blikten terug op een mooie, leerzame dag. 
Daarnaast werd aangekondigd dat het WODC nu ook een eigen podcastkanaal heeft: Dossier WODC. 

Het improvisatietrio ZegMaarFornuis sloot de middag af. Het trio bestaat uit tekenaar Jan Cleijne, pianist Jarno van Es en spreker Walter Breukers. Ze brachten een pop-up restaurant naar Amare. Het kookeiland waar de mannen omheen stonden was omringd door met pannen, een laptop, een projector en muziekapparatuur. Het trio serveerde een ‘uniek verjaardagsmenu’. Dit menu, gebaseerd op rechtsstaatthema's, werd een onvergetelijke ervaring met een vleugje improvisatie. 

Daarna was het tijd voor de borrel. Dit was een borrel met nieuwe gasten, want het was tevens een reünie voor oud-medewerkers van het WODC.