Van voorwaardelijk naar onvoorwaardelijk terbeschikkinggesteld: Over omzettingen en hervattingen
In Nederland kan aan individuen met een psychische stoornis die een ernstig delict hebben gepleegd een tbs-maatregel worden opgelegd. Er bestaan twee vormen van de tbs-maatregel: met voorwaarden of met dwangverpleging.
Bij de tbs met voorwaarden worden bepaalde op de individu afgestemde voorwaarden opgelegd, zoals het verplicht innemen van medicatie, het onthouden van alcohol- of drugsgebruik of het volgen van een (dag-)behandeling. Als deze voorwaarden niet voldoende zijn om de veiligheid van de maatschappij te borgen, kan de tbs-gestelde alsnog worden opgenomen in het kader van een tbs met dwangverpleging, er wordt dan gesproken van een omzetting.
De tbs met dwangverpleging is de bekendste vorm van tbs, hierbij wordt de tbs-gestelde gedwongen opgenomen in een forensisch psychiatrisch centrum (fpc) en wordt daar behandeld. Aan het einde van de tbs met dwangverpleging volgt voor de meeste tbs-gestelden een periode waarin de dwangverpleging voorwaardelijk wordt beëindigd (VB). Tijdens deze periode is de tbs-gestelde niet meer gedwongen opgenomen in een fpc, maar verblijft hij/zij onder voorwaarden in de maatschappij. Als de voorwaarden niet voldoende zijn om de veiligheid van de maatschappij te borgen, kan de tbs-gestelde opnieuw worden opgenomen in het kader van een tbs met dwangverpleging, er wordt dan gesproken van een hervatting.
Het WODC heeft onderzocht hoe vaak omzettingen en hervattingen voorkomen en wat de factoren zijn die met omzettingen en hervattingen samenhangen. Uit de resultaten blijkt dat 26% van de maatregelen tbs met voorwaarden wordt omgezet in een tbs met dwangverpleging en 7% van de VB wordt hervat in een tbs met dwangverpleging. Uit de onderzochte factoren die samenhangen met omzettingen en hervattingen blijkt dat het vaak gaat om patiënten met ingewikkeldere, langdurige en complexe gedragsproblematiek en delict gedrag. Verder zijn tbs-gestelden met een omzetting jonger dan tbs-gestelden zonder omzetting. Tbs-gestelden met een hervatting hebben minder vaak dan tbs-gestelden zonder hervatting de geleidelijke weg van verlof doorlopen, van verlof van korte duur en met een hoge mate van beveiliging naar verlof van langere duur en met minder beveiliging. De overige significante verschillen tussen tbs-gestelden met en zonder omzetting of hervatting zijn te vinden in het rapport; dat geldt ook voor mogelijke aanknopingspunten voor beleid.