Personeel Detentiecentrum Rotterdam heeft meer werk aan beheersen incidenten
Personeel van Detentiecentrum Rotterdam (DCR) heeft tussen 2015 en 2019 meer inspanningen moeten doen om grensoverschrijdende incidenten van vreemdelingen te beheersen. De oorzaken van deze toegenomen beheerslast zijn echter lastig aan te tonen. Een mogelijke verklaring is een dynamische wisselwerking tussen de veranderde achtergronden en kenmerken van de vreemdelingen en van de bewaarders in het DCR. Dat blijkt uit onderzoek dat de Universiteit Twente, in opdracht van het WODC, heeft uitgevoerd.
Vreemdelingen die in Nederland zijn uitgeprocedeerd en weigeren zelfstandig te vertrekken, kunnen in bewaring worden gesteld totdat vertrek of uitzetting plaatsvindt. Het Detentiecentrum Rotterdam (DCR) is een van de inrichtingen in Nederland waar deze vreemdelingen worden ingesloten. Tussen 2015 en 2019 had het DCR te maken met een groeiend aantal mannelijke vreemdelingen in de inrichting. Tegelijk groeide ook de inspanningen van het personeel om de orde en veiligheid in het DCR te bewaken. Dit onderzoek heeft de beheerslast op systematische wijze onderzocht: is deze inderdaad toegenomen, ook als rekening wordt gehouden met het groeiende aantal vreemdelingen in de inrichting? En hoe kan een eventuele toename worden verklaard?
Meer incidenten, maatregelen en beheersmatig optreden
Uit het onderzoek komt duidelijk naar voren dat het personeel van het DCR zich tussen 2015 en 2019 meer heeft moeten inspannen om grensoverschrijdende incidenten van vreemdelingen te beheersen. Dat blijkt uit alle drie de aspecten van beheerslast die zijn onderzocht. Zo hebben vreemdelingen in die periode meer grensoverschrijdende incidenten gepleegd, zoals het weigeren van een kamer en diefstal. Ook is een groter aantal orde- en strafmaatregelen opgelegd en waren er meer overplaatsingen van vreemdelingen naar de beheersafdeling in het DCR. Ten slotte hebben bewaarders meer moeten doen om incidenten te beheersen, variërend van de-escalerend optreden, het schrijven van rapporten tot het fixeren of het uit elkaar drijven van vreemdelingen.
Andere dynamiek vreemdelingen en personeel
Ook al is het beeld van de toegenomen beheerslast duidelijk, toch is het lastig om de oorzaken ervan aan te tonen. De onderzoekers bieden wel enkele mogelijke verklaringen op basis van literatuuronderzoek, interviews met bewaarders en directieleden, registraties van achtergronden van vreemdelingen en bewaarders, en onderzoek naar beleidswijzigingen. Volgens de onderzoekers is een reële mogelijkheid dat een belangrijk deel van de verklaring ligt in de dynamische wisselwerking tussen de veranderde achtergronden en kenmerken van de vreemdelingen enerzijds en de verschuivingen onder de bewaarders in het DCR anderzijds. Zo nam in de loop van de onderzoeksperiode de gemiddelde leeftijd van vreemdelingen af en waren zij vaker afkomstig uit Albanië, Algerije en Marokko. Tegelijk werden tijdens de onderzoeksperiode door vergrijzing en het groeiend aantal vreemdelingen in het DCR veel nieuwe bewaarders aangenomen. Als gevolg daarvan nam de gemiddelde leeftijd van de bewaarders af in de onderzoeksperiode en hadden zij minder werkervaring. Daarnaast kwam naar voren dat de mentaliteit onder de bewaarders veranderde naar een meer op controle en minder op harmonie gerichte bejegeningsstijl. Het kan zijn dat door deze ontwikkelingen een andere dynamiek is ontstaan in de inrichting waardoor de beheerslast is toegenomen.
De rol van de dynamiek tussen personeel en vreemdelingen als factor voor grensoverschrijdend gedrag wordt ook in de literatuur benadrukt. De onderzoekers hebben deze dynamiek echter niet empirisch in kaart kunnen brengen en monitoren in de onderzoeksperiode. Dat geldt ook voor het perspectief van de vreemdelingen die in de inrichting verbleven tussen 2015 en 2019. Dit geven ze dan ook als belangrijke suggesties mee voor vervolgonderzoek. Mogelijk kan dat nieuwe aanknopingspunten bieden om de beheerslast bij te sturen en te verminderen in het DCR.