Slachtoffers van een strafbaar feit krijgen steeds meer aandacht van de overheid. Het WODC onderzoekt verschillende zaken rond slachtoffers en slachtofferhulp. Onder meer hoe wetten en beleid aangepast kunnen worden, zodat slachtoffers beter geholpen worden. Ook wordt bij verschillende delicten onderzocht hoeveel slachtoffers er in totaal zijn. Hieronder zijn een aantal onderzoeken kort uitgelicht.
Onrechtmatige online content
Het WODC liet in 2020 de juridische en praktische haalbaarheid onderzoeken van een voorziening voor de verwijdering van onrechtmatige online content die mensen persoonlijk raakt. Het gaat om content die in strijd is met het recht, en met schadelijke gevolgen, zoals bedreigingen of wraakporno. Het doel van de onderzochte voorziening is om mensen in staat te stellen deze onrechtmatige online content zo snel mogelijk te verwijderen.
Lees meer over dit onderzoek uit 2020 in Voorziening voor verzoeken tot snelle verwijdering van onrechtmatige online content.
Bedreigingen van burgemeesters
In de politiek en media is de afgelopen jaren veel aandacht geweest voor bedreigde burgemeesters. Ernstige zaken hebben zich voorgedaan waarin burgemeesters zijn bedreigd. Het WODC liet onderzoek uitvoeren naar de aard en omvang van bedreigingen en intimidaties gericht aan burgemeesters, en ook in het aantal aangiften, vervolgingen en veroordelingen.
Lees meer over dit onderzoek uit 2020 in Bedreigingen en intimidaties van burgemeesters in relatie tot de bestuurlijke aanpak.
Cybercriminaliteit en gedigitaliseerde criminaliteit
Jaarlijks wordt 15 procent van de Nederlanders slachtoffer van een vorm van cyber- of gedigitaliseerde criminaliteit. Daarbij kun je denken aan gehackt worden, het downloaden van een computervirus, het ontvangen van (doods)bedreigingen via WhatsApp of om slachtoffer te worden van verkoopfraude via Marktplaats.nl.
Lees meer over dit onderzoek uit 2020 in Aard en omvang van dader- en slachtofferschap van cyber- en gedigitaliseerde criminaliteit in Nederland.
Slachtoffermonitor
In de Slachtoffermonitor worden de ervaringen van slachtoffers met de justitiële slachtofferondersteuning gemeten. De eerste meting is uitgevoerd in 2012, kort na de inwerkingtreding van de Wet versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces. In het onderzoek uit 2017 staat de volgende vraag centraal: wat is de kwaliteit van de justitiële slachtofferondersteuning, zoals het slachtoffer dat ervaart? Is de kwaliteitsbeoordeling met betrekking tot politie, OM, rechtspraak en SHN veranderd ten opzichte van de vorige meting?
Lees meer hierover in Slachtoffermonitor - hoofdrapport.
Bescherming van minderjarige slachtoffers in het strafproces
In opdracht van het WODC is onderzocht in hoeverre de voorschriften die internationaal verplicht zijn gesteld rond de behandeling en positie van minderjarige slachtoffers ook zijn doorgevoerd in onze nationale wetgeving en in de praktijk. Op welke punten zijn er mogelijk hiaten in de wetgeving en op welk terrein gaat Nederland juist verder?
De onderzoekers concluderen dat de mogelijkheden voor minderjarigen om volwaardig deel te nemen aan het strafproces toenemen. Wel moet worden gewerkt aan een cultuur waarin men slachtofferrechten als een vanzelfsprekend onderdeel van het werk ziet.
Lees meer hierover in het rapport uit 2020 De bescherming van minderjarige slachtoffers.
Hate crime – waar hebben slachtoffers behoefte aan?
Het WODC onderzocht de behoeftes van hate crime slachtoffers aan hulpverlening rond het strafproces. Wat was de impact op de verschillende groepen slachtoffers en welke behoeften hadden zij bij de strafprocedure en de hulpverlening? Ook werd gekeken naar de rechten en voorzieningen die in het buitenland (Verenigd Koninkrijk en EU-lidstaten) bestaan voor hate crime slachtoffers.
De onderzoekers concluderen dat voor een groot deel in de speciale behoeften van hate crime slachtoffers wordt voorzien. Maar om beter aan te sluiten bij de behoeften van slachtoffers, zou er meer aandacht kunnen zijn voor onder meer speciale training van reguliere politieambtenaren, het verwachtingsmanagement bij slachtoffers en hulp bij het begrijpen van het juridische jargon.
Lees meer over dit onderzoek uit 2020 in Speciale behoefte van slachtoffers van hate crime ten aanzien van het strafproces en de slachtofferhulp.
Slachtoffers van zedenmisdrijven
Welke factoren bepalen of een slachtoffer van een zedenmisdrijf contact opneemt met de politie of hulpverleners? Onderzoek van het WODC brengt de factoren en overwegingen in kaart die een rol spelen bij volwassen slachtoffers van zedenmisdrijven om het delict wel of niet te melden bij de politie, wel of geen aangifte te doen van het delict en de keuze om wel of geen hulp te zoeken.
Lees meer over dit onderzoek uit 2017 in Slachtoffers van zedenmisdrijven - Een verkenning van de overwegingen voor contact met politie en/of hulpverlening.
Slachtofferadvocatuur
De laatste jaren heeft de overheid geïnvesteerd in de rol van de slachtofferadvocatuur. Dit is bijvoorbeeld gebeurd door een specifieke toevoeging, zodat slachtoffers van ernstige gewelds- en zedenzaken, ongeacht hun inkomen, niet financieel hoeven bij te dragen aan de kosten van een advocaat, en ten tweede in de vorm van de ontwikkeling van de specialisatieopleiding voor advocaten van slachtoffers in ernstige gewelds- en zedenzaken.
Het WODC liet onderzoek doen naar in hoeverre advocaten van slachtoffers van ernstige gewelds- of zedenmisdrijven bijdragen aan het verwezenlijken van slachtofferrechten.
Lees meer hierover in het onderzoek van 2018 Slachtofferadvocatuur - De rol van de advocatuur in de bijstand van slachtoffers van ernstige gewelds- en zedenmisdrijven.