Gebiedsverbod uit Wet langdurig toezicht voorkomt niet dat slachtoffers en daders elkaar ooit nog tegenkomen
Slachtoffers van een misdrijf of hun nabestaanden wensen vaak dat ze de dader later niet meer tegenkomen, zeker niet in buurten waar zij wonen of werken. De Tweede Kamer wil daarom weten of dit via de huidige wetgeving, zoals het gebiedsverbod in de Wet langdurig toezicht (Wlt), kan worden voorkomen. En als dat niet kan, of de huidige wet nog andere mogelijkheden biedt. Het WODC concludeert na onderzoek dat het gebiedsverbod uit de Wlt daarvoor niet voldoet. En dat ook de meeste andere wettelijke grondslagen om een gebiedsverbod op te leggen (strafrechtelijk, civielrechtelijk, bestuursrechtelijk) geen goede aanvullende werking hebben.
Gebiedsverbod Wlt ontoereikend
Het gebiedsverbod uit de Wlt kan wel confrontaties tussen slachtoffers of nabestaanden en daders voorkomen, maar niet in elk geval en niet voor altijd. Zo kan een gebiedsverbod onder de Wlt alleen worden verlengd bij zorgen over mogelijke herhaling van het misdrijf of in geval van ‘ernstig belastend gedrag’. Niet omdat een slachtoffer of nabestaande een dader niet meer wil tegenkomen. Daarnaast wordt de duur van een gebiedsverbod beperkt door de mensenrechten van de dader. Zoals het recht op vrijheid en veiligheid en het recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven. Gemeenten kunnen wel een gebiedsverbod opleggen, maar alleen als die gericht is op het bewaken van de algemene openbare orde en niet op situaties tussen individuen.
Aanleiding onderzoek
Het onderzoek is opgezet naar aanleiding van een motie waarin geconstateerd werd dat het onwenselijk is dat slachtoffers en nabestaanden ongewild worden geconfronteerd met de daders. Naar aanleiding van deze wens van de Tweede Kamer liet de minister van Justitie en Veiligheid onderzoeken of de in de Wlt geboden mogelijkheden hier bruikbaar voor zijn.
In deze animatievideo wordt uitgelegd waarom het gebiedsverbod niet kan worden toegevoegd in de Wet landurig toezicht.
VOICE-OVER: "Vaak willen slachtoffers van een misdrijf of hun nabestaanden, de dader nooit meer tegenkomen. Zeker niet op de plek waar zij wonen of werken. De Tweede Kamer wil weten of daaraan tegemoet gekomen kan worden via het gebiedsverbod in de Wet langdurig toezicht."
Beeldtekst: Kan contact tussen dader en slachtoffer voorkomen worden via het gebiedsverbod in de Wet langdurig toezicht?
VOICE-OVER: "Het antwoord van dit onderzoek is: nee."
Beeldtekst: Nee, de huidige wet kan dit niet voorkomen.
VOICE-OVER: "De Wet langdurig toezicht is bedoeld om te voorkomen dat een dader diens misdrijf herhaalt. Het gebiedsverbod kan alleen verlengd worden als er een aannemelijke kans is op mogelijke herhaling, gevaar of als er sprake is van ‘ernstig belastend gedrag’. Is dat niet zo, dan houden de maatregelen op. De wil en wens van slachtoffer of nabestaanden, als er geen gevaar dreigt, staat buiten dat proces.
Gemeenten kunnen ook niet 'bijspringen'. Zij kunnen namelijk alleen een gebiedsverbod opleggen om de algemene openbare orde te bewaken en niet voor situaties tussen individuen.
De meeste andere wettelijke grondslagen om een gebiedsverbod op te leggen, zoals strafrechtelijk, civielrechtelijk en bestuursrechtelijk, hebben ook geen of nauwelijks aanvullende werking op de Wet langdurig toezicht. En waar ze die wel hebben, wegen de nadelen zwaarder dan de voordelen.
We kunnen dus stellen dat via de huidige wet niet kan worden voorkomen dat slachtoffers of hun nabestaanden de dader niet meer zullen tegenkomen in buurten waar ze wonen of werken."
Beeldtekst:
Uit het rapport 'Het gebiedsrapporten perspectief: Wettelijk (on)mogelijkheden, cijfers en ervaringen (E.A.E. Fechner en M.H. Nagtegaal)
Dit rapport is te downloaden via repository.wodc.nl
Meer informatie over (onderzoek naar) Wlt: www.wodc.nl/onderzoek-in-uitvoering/wetsevaluaties/evaluatie-wet-langdurig-toezicht.
Vragen: informatiedesk@wodc.nl
In beeld verschijnt het logo van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum.