Wat weten we over Oekraïense vluchtelingen in Nederland?
In het kader van een groot onderzoek naar Oekraïense vluchtelingen in Nederland, verschijnt vandaag een literatuurstudie over de leefsituatie en positie van Oekraïense vluchtelingen in Nederland en Europa. Het rapport schetst een voorlopig beeld aan de hand van eerder verschenen Nederlands en internationaal onderzoek over deze groep vluchtelingen.
Sinds de start van de oorlog in Oekraïne in februari 2022 zijn meer dan acht miljoen Oekraïners hun land ontvlucht. Het gaat hier om het grootste aantal Europese vluchtelingen sinds de Tweede Wereldoorlog. Een deel van deze vluchtelingen wordt in Nederland opgevangen onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Om de beschermopdracht zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren, heeft de Nederlandse overheid informatie nodig over de groep Oekraïense vluchtelingen in Nederland. Daarmee kan zij efficiënt korte- en langetermijnbeleid ontwikkelen.
Belangrijkste bevindingen
In het rapport wordt op een elftal terreinen beschreven hoe de Oekraïense groep in Nederland en daarbuiten ervoor staat (zie infographic ). Het beeld dat naar voren komt, is van een groep die haar weg aan het vinden is, al (flinke) stappen zet op de arbeidsmarkt, maar tegelijk (logischerwijs) nog in hoge mate afhankelijk is van hulp in de vorm van de gemeentelijke opvanglocaties en financiële overheidssteun. Hoewel de groep steeds meer deel uit gaat maken van de Nederlandse samenleving, blijven de nauwe banden met Oekraïne en de wens om terug te keren duidelijk. Dit is op meerdere gebieden terug te zien; het blijven volgen van Oekraïens onderwijs onder kinderen, de sociale contacten die nog voornamelijk binnen de eigen groep plaatsvinden, en de regelmatige bezoeken aan Oekraïne. De positie en leefsituatie van Oekraïense vluchtelingen hangt natuurlijk samen met het verloop van de oorlog in Oekraïne, en blijft daarmee aan verandering onderhevig.
Onderdeel meerjarig onderzoeksproject
Met het overzicht van de bevindingen wordt duidelijk wat we al weten over de Oekraïense vluchtelingen, maar ook dat er veel is dat we nog niet (goed) weten. We weten bijvoorbeeld nog weinig over de Nederlandse taalbeheersing, de ervaringen met het leven in Nederland en over bijvoorbeeld het opleidingsniveau en de werkervaring die de groep meebrengt vanuit Oekraïne. Daarnaast zijn er nog grote vergelijkende en verklarende vragen. In hoeverre verschillen de posities van Oekraïense vluchtelingen in de particuliere opvang en de gemeentelijke opvang? In hoeverre is het beleid waarbij Oekraïense vluchtelingen direct mogen werken bevorderlijk voor hun positie en leefsituatie? Om deze vragen te beantwoorden, wordt de komende jaren door het WODC, samen met de Erasmus Universiteit Rotterdam, RIVM en het CBS grootschalig en representatief surveyonderzoek uitgevoerd naar de positie van Oekraïense vluchtelingen in Nederland. Voor meer informatie daarover, zie: Onderzoeksprogramma Oekraïense vluchtelingen in Nederland