WODC-publicaties 2023 - week 26

De artikelen in deze editie van Justitiële verkenningen gaan over de doorwerking van het slavernijverleden in het hier en nu. De gevolgen ervan zijn nog dagelijks zichtbaar, zowel in Nederland als in de voormalige koloniën. Wanneer we het hebben over slavernij is het bovendien belangrijk om te beseffen dat de afschaffing en later strafbaarstelling van slavernij er niet toe hebben geleid dat er geen slavernij meer in de wereld is. Bij discussie over slavernij gaat het daarom niet alleen over het verwerken van het verleden, maar ook over het aanpakken van slavernij in het heden.

Justitiële verkenningen 2023-02

Om het voortzetten van crimineel handelen in de gevangenis te kunnen bestrijden, is onderzocht wat we kunnen leren van het Italiaanse artikel 41-bis detentieregime. Dat regime wordt in Italië toegepast op gedetineerde leiders van maffiaorganisaties. De beperkende maatregelen die voorkomen in dit regime hebben recent deels al navolging gekregen in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Nederland. De onderzoekers zijn van mening dat een pas op de plaats nodig is bij de beslissing om extra beperkende maatregelen uit het 41-bis detentieregime over te nemen. Aandachtspunten zijn onder meer de duur van de zwaar beperkende maatregelen en de uitgangspunten van maatwerk en een humane detentie die het Nederlandse gevangeniswezen kenmerken.

Lessen voor de EBI uit de Italiaanse ervaringen met het 41-bis detentieregime: maak pas op de plaats

Bij huiselijk geweld kan de burgemeester de bewoner een tijdelijk huisverbod opleggen. Dat geldt ook voor een persoon die er ‘anders dan incidenteel’ verblijft. Maar de wet laat ruimte voor wie daarmee wordt bedoeld. Gaat het om de vermoedelijke pleger (‘uithuisgeplaatste) of om het slachtoffer (‘achterblijver’)? Om een ongelijke toepassing van de wet te voorkomen, zou ‘anders dan incidenteel’ toepasbaar moeten zijn op de achterblijver én op de persoon die uit huis wordt geplaatst. Dat blijkt uit onderzoek van Erasmus School of Law, in opdracht van het WODC.

Mogelijk ongelijke toepassing tijdelijk huisverbod door onduidelijkheden over wetsartikel

In 2022 verbleven 83.000 unieke vreemdelingen voor enige tijd op een COA-locatie. De gemiddelde bezetting was bijna 40% hoger dan in 2021. De toename in bezetting valt samen met een toename in aantallen incidenten en verdachten van een misdrijf. Het deel van de COA-bewoners dat betrokken is geweest bij een incident (7%) of verdacht van een misdrijf (3%) is nog steeds klein.

Toename bezetting COA-locaties valt samen met toename incidenten en misdrijven