WODC-publicaties 2023 - week 36

De Monitor Jeugdcriminaliteit is geactualiseerd met nieuwe cijfers. Het gaat om twee monitordelen die rapporteren over de ontwikkelingen van alle jeugdige verdachten en jeugdige strafrechtelijke daders. Het eerste onderzoek toont o.a. dat het aantal jeugdige verdachten sinds 2010 is gehalveerd, maar dat dit aantal in de jaren 2018-2022 wel ongeveer hetzelfde blijft. Opvallend is dat in vergelijking met 2018 in 2022 meer meisjes verdacht worden van criminaliteit en dat er iets meer vermogensdelicten, zoals winkeldiefstal, worden gepleegd. Het aandeel jeugdige verdachten van drugs- en wapendelicten is nog steeds klein in 2022. Uit het tweede deelonderzoek blijkt dat ook het aantal jeugdige strafrechtelijke daders is afgenomen en zich de laatste jaren stabiliseert. Als het gaat om daders van ernstig geweld, zien we tussen 2018-2021 een lichte toename onder minderjarige daders (maar met aantallen nog steeds ver onder het niveau van 2010), terwijl dit bij jongvolwassen daders (18 tot 23 jaar) stabiel is gebleven.

Nieuwe cijfers beschikbaar over het aantal jeugdige verdachten en daders

De Monitor Jeugdcriminaliteit is geactualiseerd met nieuwe cijfers. Het gaat om twee monitordelen die rapporteren over de ontwikkelingen van alle jeugdige verdachten en jeugdige strafrechtelijke daders. Het eerste onderzoek toont o.a. dat het aantal jeugdige verdachten sinds 2010 is gehalveerd, maar dat dit aantal in de jaren 2018-2022 wel ongeveer hetzelfde blijft. Opvallend is dat in vergelijking met 2018 in 2022 meer meisjes verdacht worden van criminaliteit en dat er iets meer vermogensdelicten, zoals winkeldiefstal, worden gepleegd. Het aandeel jeugdige verdachten van drugs- en wapendelicten is nog steeds klein in 2022. Uit het tweede deelonderzoek blijkt dat ook het aantal jeugdige strafrechtelijke daders is afgenomen en zich de laatste jaren stabiliseert. Als het gaat om daders van ernstig geweld, zien we tussen 2018-2021 een lichte toename onder minderjarige daders (maar met aantallen nog steeds ver onder het niveau van 2010), terwijl dit bij jongvolwassen daders (18 tot 23 jaar) stabiel is gebleven.

Nieuwe cijfers beschikbaar over het aantal jeugdige verdachten en daders

In het maatschappelijke debat over asielbeleid wordt vaak beweerd dat Nederlandse regels en opvangvoorzieningen een ‘aanzuigende werking’ hebben op asielzoekers. Wetenschappelijk bewijs dat asielzoekers naar Nederland komen vanwege het asielbeleid dat Nederland voert, is er echter niet. Veiligheid en sociale netwerken zijn veel grotere factoren op basis waarvan asielzoekers keuzes maken om het land van herkomst te verlaten en in een bepaald land bescherming te zoeken. Dat blijkt uit het onderzoek dat het Verwey -Jonker Instituut, in opdracht van het WODC, heeft uitgevoerd.

Geen bewijs dat asielbeleid aanzuigende werking heeft op instroom asielzoekers

Asielzoekers voor wie volgens Europese afspraken een ander EU-land verantwoordelijk is (Dublinclaimanten), krijgen in Nederland niet meer direct een tijdelijke verblijfsvergunning als zij aangifte doen van mensenhandel. Deze regel werd in augustus 2019 ingevoerd, nadat de zogenoemde Dublinclaimanten plots veel vaker aangifte deden van mensenhandel. Sinds de beleidswijziging zijn het aantal aangiften en daarmee de werklast voor onder andere de politie inderdaad afgenomen. Maar dit heeft niet zichtbaar geleid tot een verbeterde bestrijding van mensenhandel. En er bestaat zelfs het risico dat slachtoffers van mensenhandel minder bescherming krijgen. Dat blijkt uit onderzoek van Pro Facto, in opdracht van het WODC.

Werklast politie afgenomen, maar geen verbeterde bestrijding mensenhandel door wijziging beleid

Wat kosten kansspelen de Nederlandse samenleving als het gaat om het beschermen van consumenten, het voorkomen van kansspelverslaving en het bestrijden van illegaliteit en criminaliteit? En wat leveren kansspelen de samenleving op aan spelplezier, afdrachten aan goede doelen en belastingeffecten? Deze baten blijken ruimschoots de kosten te overtreffen. Maar dat positieve saldo geldt niet voor illegale kansspelen en niet voor alle spelerstypen. Dat concluderen onderzoekers van Atlas Research in een verkennende kosten-batenanalyse die zij in opdracht van het WODC maakten.

Wat zijn de kosten en baten van kansspelen voor de Nederlandse samenleving?

Er is een groep alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV’s) die rondreist door Europa en met allerlei problemen kampt. Deze groep komt vooral uit Noord-Afrika en komt meestal niet in aanmerking voor een verblijfsvergunning na een asielaanvraag. Onderdeel van hun multiproblematiek is probleemgedrag binnen en buiten de opvangcentra. Daardoor bestaat in de maatschappij een negatief beeld van deze groep, terwijl het ook kwetsbare kinderen zijn met veelal een problematische jeugd. Om te overleven in Europa en geld te verdienen, raken ze vaak betrokken bij criminele activiteiten waarbij ze mogelijk worden uitgebuit. Deze rondreizende jongeren kunnen dus niet alleen als daders worden gezien maar ook als slachtoffers, concluderen onderzoekers van het WODC.

Beeld over Noord-Afrikaanse alleenstaande minderjarige vreemdelingen is te eenzijdig

Het Actieplan Verbetering Feitenonderzoek in de Jeugdbeschermingsketen, dat is uitgevoerd van 2019 tot 2021, is geëvalueerd. Het Actieplan had als doel om te komen tot een verbetering van het feitenonderzoek en onderbouwde besluiten in de jeugdbeschermingsketen, met betrokkenheid van ouders en kinderen. Alle 21 acties uit het plan zijn opgepakt, maar de uitvoering lukte maar deels en is nauwelijks geland op de werkvloer. Volgens betrokkenen waren er teveel acties, van uiteenlopende aard, en was er te weinig tijd, ‘energie’ en (financiële) middelen om ze op te pakken. Volgens de onderzoekers had het Actieplan weinig effect op de kwaliteit van het feitenonderzoek.

Actieplan droeg nauwelijks bij aan verbetering kwaliteit feitenonderzoek door jeugdbescherming

Het NSCR heeft in opdracht van het WODC een synthese van bestaande (overzichts-)literatuur uitgevoerd om meer zicht te krijgen op plegers van zedenmisdrijven. Het onderzoek resulteerde in een overkoepelend overzicht van typologieën van plegers van zedendelicten. Hierdoor wordt ook inzicht in de verschillen en overeenkomsten tussen typologieën gegeven. Verder werden verschillende lacunes in de bestaande literatuur geïdentificeerd en worden aanbevelingen voor vervolgonderzoek gedaan, bijvoorbeeld op gebied van de aanpak van verschillende plegers, vrouwelijke plegers met volwassen slachtoffers of nieuwe vormen van online zedendelicten.

Meer zicht op plegers van zedenmisdrijven