Ga direct naar inhoud

Migratie en samenleving

Nadat iemand in Nederland een verblijfsvergunning heeft gekregen, kan hij of zij volwaardig aan de samenleving deel gaan nemen. Hoe gaat het met de participatie van verschillende groepen migranten in de Nederlandse samenleving, in de eerste jaren na aankomst? Hoe groot is het maatschappelijk draagvlak voor migratie? En welke factoren dragen hieraan bij? Dit soort vragen wordt door het WODC onderzocht, waarbij specifiek aandacht gaat naar het beschrijven en verklaren van de positie van statushouders.

De afgelopen jaren heeft het WODC op dit onderwerp binnen verschillende projecten samengewerkt met externe partijen zoals het CBS, SCP en RIVM, bijvoorbeeld in het kader van onderzoek onder Syrische statushouders.

Alle publicaties over 'Migratie en Samenleving'

Steun voor de Nederlandse rechtsstaat onder statushouders

De afgelopen jaren zijn veel asielmigranten naar Nederland gekomen, waarbij Syriërs en Eritreeërs de grootste groepen vormen. Een groot deel van hen heeft asiel in Nederland gekregen. Er leven zorgen over de structurele integratie van asielmigranten, bijvoorbeeld wat betreft hun arbeidsmarktparticipatie en sociale integratie. Daarnaast zijn er ook zorgen over het respect voor de Nederlandse rechtsstaat onder deze groep.

Het WODC heeft dit onderzocht. De resultaten uit het onderzoek laten zien dat de deelnemende statushouders de Nederlandse rechtsstaat over het algemeen steunen en dat ze vertrouwen hebben in de Nederlandse overheid en instanties. Het onderzoek is een eerste aanzet tot het bieden van inzicht in steun voor de rechtsstaat onder statushouders. Vanwege het beperkte aantal deelnemers aan dit onderzoek, is het geen representatieve afspiegeling van statushouders in Nederland.

Lees meer hierover in Steun voor de Nederlandse rechtsstaat onder statushouders.

Positie en leefsituatie Syrische statushouders

Samen met het SCP, RIVM en CBS heeft het WODC een digitale publicatie gemaakt waarin de positie en leefsituatie van Syrische statushouders in kaart is gebracht. De publicatie behandelt verschillende onderwerpen zoals taal, gezondheid en positie op de arbeidsmarkt. De gegevens zijn gebaseerd op onderzoek uit 2017 en 2019 en het betreft Syriërs die tussen 1 januari 2014 en 1 juli 2016 een verblijfsvergunning hebben gekregen.

Een paar bevindingen: 

  • De beheersing van de Nederlandse taal is verbeterd. 
  • Kinderen van statushouders stromen vaak door naar het praktijkonderwijs. 
  • Veel Syriërs kampen met psychische klachten en een slechte mondgezondheid. 
  • Ze tonen zich tevreden met hun leven in Nederland, maar leven vaak van de bijstand.

Zie ook de digitale publicatie: Syrische statushouders op weg in Nederland.

Gericht overheidsbeleid voor statushouders zoals het opvang-, inburgerings- en spreidingsbeleid is belangrijk voor een succesvolle integratie van Syrische statushouders. Zo dragen een korte en actieve opvangperiode, het afronden van de inburgering en spreiding naar een woongemeente met een lage werkloosheid bij aan het hebben van betaald werk. Een actieve en korte opvangperiode is bovendien goed voor een betere Nederlandse taalbeheersing. Gunstige ervaringen met het beleid vergroten het vertrouwen in instituties en de identificatie met Nederland. Dit concluderen het SCP, WODC, RIVM en CBS in 2021 in de publicatie: Met beleid van start - Over de rol van beleid voor ontwikkelingen in de positie en leefsituatie van Syrische statushouders.

Blijven vergunninghouders in Nederland?

Sinds 2014 heeft Nederland te maken met een substantiële instroom van asielzoekers, waarvan een belangrijk deel in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning. Gaan zij zich blijvend in Nederland vestigen? Onderzoekers van het CBS en WODC onderzochten de patronen bij emigranten met een asielachtergrond. Het onderzoek heeft belangrijke inzichten opgeleverd, die van groot belang kunnen zijn voor de Nederlandse én Europese migratie- en integratiestrategie. 

Een van de bevindingen is dat van de mensen die eind jaren negentig naar Nederland kwamen, ruim dertig procent in 2015 weer vertrokken was. Een groot deel van hen was verhuisd naar een ander land dan het land van herkomst.

Lees meer hierover in Blijven vergunninghouders in Nederland?

Gemeentelijke invulling van de participatieverklaring 

Op 1 oktober 2017 werd het ondertekenen van de participatieverklaring een wettelijk onderdeel van het inburgeringsexamen. Hieraan is een traject verbonden met  inburgeringsbijeenkomsten waarin de Nederlandse kernwaarden centraal staan. Statushouders bevestigen uiteindelijk op de hoogte te zijn van deze kernwaarden, deze te respecteren en te willen participeren in de Nederlandse samenleving. 
Als onderdeel van een breder onderzoek naar de binding van statushouders met de Nederlandse rechtsstaat heeft het WODC in kaart gebracht welke verschillende aanpakken er onder gemeenten bestaan voor het participatieverklaringstraject. Dat resulteerde in een overzicht van aanpakken en ervaringen, in een factsheet gepresenteerd.

Lees meer hierover in de factsheet uit 2019.

Lopend onderzoek