Internationale migratie is dynamisch, gevarieerd en aan verandering onderhevig. In Nederland zie je wisselende migratiestromen. Ze bestaan uit asielmigratie én reguliere migratie, waaronder kennis- arbeids- en gezinsmigratie vallen. Binnen de kennislijn Asiel en Migratie (ASMI) van het WODC verrichten we onderzoek naar verschillende aspecten van zowel asiel- als reguliere migratie.
Welk onderzoek doen we?
Onderzoek binnen de kennislijn ASMI is grotendeels duidend en verklarend van aard. Het merendeel van het onderzoek richt zich op inzicht geven in de werking en de (bedoelde en onbedoelde) effecten van beleid. Het onderzoek is onderverdeeld in 3 thema's:
Toelating en opvang
Migratie en samenleving
Terugkeer
1. Toelating en opvang
Mensen kunnen om verschillende redenen naar Nederland komen, bijvoorbeeld om asiel aan te vragen, te werken of bij hun familie te zijn. De kennislijn ASMI brengt deze verschillende vormen van migratie in kaart en onderzoekt met enige regelmaat hoe het deze mensen in Nederland vergaat.
Nadat iemand in Nederland een verblijfsvergunning heeft gekregen, kan hij of zij volwaardig aan de samenleving deel gaan nemen. Hoe gaat het met de participatie van verschillende groepen migranten in de Nederlandse samenleving, in de eerste jaren na aankomst? Hoe groot is het maatschappelijk draagvlak voor migratie? En welke factoren dragen hieraan bij? Dit soort vragen wordt door de kennislijn ASMI onderzocht, waarbij specifiek aandacht gaat naar het beschrijven en verklaren van de positie van statushouders.
Van migranten die niet in Nederland mogen blijven, wordt verwacht dat zij terugkeren naar hun land van herkomst. Dit zijn niet alleen afgewezen en uitgeprocedeerde asielzoekers. Ook reguliere migranten van wie de verblijfsvergunning is verlopen, moeten terugkeren. De kennislijn ASMI doet onder andere onderzoek naar de terugkeer van migranten zonder verblijfsrecht, het terugkeerbeleid van Nederland, en naar de problematiek van langdurig in Nederland verblijvende ongedocumenteerden.
Naast deze thema’s behandelt het WODC ook onderzoeksvragen over de Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN), mensenhandel en mensensmokkel en grensbewaking.
Recente onderzoeken uitgelicht
Mensen met een migratieachtergrond staan relatief vaak terecht bij de rechter en zijn oververtegenwoordigd in Nederlandse gevangenissen. Onderzoek van het WODC laat zien dat etnische selectiviteit hierbij een rol speelt. Dit houdt in dat de herkomst van een verdachte van invloed is op uitkomsten in de strafrechtketen, los van het type misdrijf waar mensen van worden verdacht. Dit zorgt ervoor dat verdachten met een migratieachtergrond vaker voor de rechter worden gebracht. Ook krijgen zij vaker een detentiestraf opgelegd dan verdachten zonder migratieachtergrond die van vergelijkbare delicten worden verdacht.
Overlastgevend gedrag bij opvangcentra voor asielzoekers heeft zijn weerslag op verschillende fronten: op de leefbaarheid op deze locaties, de werkomstandigheden van de medewerkers van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), de leefbaarheid voor inwoners van gemeenten waar opvanglocaties zijn gevestigd en uiteindelijk ook het draagvlak voor asielopvang in Nederland. Om effectief beleid te kunnen maken om overlastgevend gedrag te bestrijden en het debat over overlast zuiver te kunnen voeren, is feitelijke informatie essentieel. De kennislijn ASMI brengt daarom in kaart hoe vaak asielmigranten betrokken zijn bij incidenten op opvanglocaties en hoe vaak zij verdacht worden van misdrijven gedurende hun verblijf op deze locaties. Sinds 2022 publiceert ASMI jaarlijks het incidenten- en misdrijvenoverzicht en aanvullend ook verdiepende studies.
WODC-onderzoekers Olivier Hendriks en Sanne Noyon gaan in een podcast - live opgenomen bij universiteit Leiden - dieper in op betrokkenheid van COA-bewoners bij incidenten en misdrijven in de afgelopen vijf jaar. Wat voor incidenten zijn het? Hoeveel misdrijven pleegt deze groep nu echt? En hoe verhoudt dit zich tot de ervaringen in de maatschappij?
Sinds de Russische invasie van Oekraïne op 24 februari 2022 heeft een groot aantal Oekraïners hun land moeten ontvluchten. Veel van deze Oekraïense vluchtelingen hebben bescherming gezocht in de Europese Unie, waaronder meer dan 100.000 in Nederland.
In een one pager hebben we de eerste representatieve cijfers over Oekraïense vluchtelingen in Nederland op een rij gezet. Het laat een beeld zien van een groep mensen die zijn draai probeert te vinden in een nieuw land. Oekraïense vluchtelingen voelen zich over het algemeen thuis in Nederland en de meerderheid is van plan te blijven, in ieder geval voor de korte termijn. Een belangrijk probleem dat volledige deelname aan de Nederlandse maatschappij in de weg staat, is het gebrek aan beheersing van de Nederlandse taal onder deze groep.
